مدل سازی برآورد منطقه ای رسوب معلق در حوضه آبریز دره رود اردبیل

Authors

  • رسول صمد زاده دانشگاه آزاد
  • عبدالرحیم فاضلی
  • مقصود خیام دانشگاه آزاد
Abstract:

بار معلق رودخانه شامل مواد معدنی و آلی است که در جریان رود به ویژه جریان‌های آشفته، پخش شده و بدون تماس با بستر تا مسافت‌های زیادی جابجا می‌شود. مواد معدنی مشخصا شامل ذراتی در اندازه ی رس تا دانه‌های ماسه است. بار معلق برحسب غلظت، دبی (جریان جرم رسوب در هر واحد زمانی) که تحت عنوان" بار" از آن یاد می‌شود و نیز پراکنش اندازه ذرات (نسبت بار به ذراتی با اندازه ای مشخص) تعیین می‌گردد. ذرات رسی_سیلتی(غالبا به بار شسته معروف هستند) تا حد زیادی براثرفرایند‌های فرسایشی خارج از مجرای رود خانه شکل می‌گیرند، به آسانی به حالت معلق در آمده و پس از ترکیب با جریان آب تا مسافت‌های طولانی به صورت معلق جابه جا می‌شوند حوضه ی آبریز رودخانه ی دره رود به عنوان یکی از زیر حوضه‌های رود خانه ی ارس، بخشی از شبکه‌های زهکشی ارتفاعات شمال باختری ایران را در محدوده استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل با حجم بالای رسوب به سمت دریای خزر تخلیه می‌نماید. جریانهای سطحی این حوضه مواد حاصل از تخریب وفرسایش را به اشکال مختلف به سمت سطح اساس حمل می کند که بخشی از آنها شامل نهشته‌های نرم و بافت ریز به صورت رسوبات معلق می باشد. از طرف دیگر وجود سه سد مخزنی یامچی، سقزچی و سبلان در سطح حوضه لزوم مطالعه وشناخت توان رسوب زایی و فرسایش پذیری این حوضه را با رویکرد بالا بردن عمر مفید سدهای یاد شده، دو چندان می‌نماید. عدم وجود ایستگاه‌های هیدرو متری و نمونه برداری غلظت مواد رسوبی در همه زیر حوضه‌ها و لزوم براورد رسوب در حوضه‌های فاقد امار از مسائل پیش رو است. بر همین اساس بر آورد میزان همبستگی رسوب و دبی درحوضه دره رود و زیر حوضه‌های آن و هم چنین برآورد میزان رسوبات بارمعلق برای حوضه‌های فاقد آمار براساس معادلات منطقه ای حاصله ازنتیجه تحقیق ودست یابی به معادله ی منطقه ای رسوب از اهداف اصلی پژوهش حاضر است برای این منظور داده‌ها واطلاعات مربوط به دبی ورسوب 31 ایستگاه هیدرومتری واقع درحوضه تجزیه وتحلیل گردیده است. مقدار رسوب بارمعلق برآورد شده برای حوضه 7/8 میلیون تن درسال بوده ومیزان دبی ویژه رسوب 624 تن درسال درکیلومتر مربع است. خروجی مدل معادلات منطقه ای برآورد رسوب برای حوضه دره رود و زیر حوضه‌های رودخانه‌های قره سو و اهر چای براساس سطح حوضه، طول آبراهه، شیب متوسط حوضه ودبی ویژه رسوب ارائه شده است. بر اساس روابط حاصله همبستگی مقدار رسوب با شیب حوضه معکوس می‌باشد.همچنین با توجه به محاسبه‌های صورت گرفته در خصوص بار معلق عبوری در ایستگاه‌های هیدرومتری در یک دوره ی سی ساله (که با دبی رود خانه همبستگی معنی داری را نشان می‌دهد ) ومحاسبه ی متوسط بار معلق در نقاط مذکور ,همبستگی معنی داری بین مورفومتری زیر حوضه‌های رود خانه دره رود و میزان رسوبات وجود دارد یافته ی اصلی دیگر نیز معادله ی نهائی برآورد رسوب معلق براساس پارامترهای مورفومتری حوضه برای حوضه‌هایبا مساحت کمتر از 500کیلومتر مربع وبیشتر از 500کیلومتر مربع ارائه شده است. واژه‌های کلیدی: ایستگاه هیدرومتری، حوضه دره رود، بارمعلق، دبی ویژه رسوب، مورفومتری حوضه، همبستگی نمائی

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل منطقه ای برآورد رسوب معلق درحوضه اصفهان و سیرجان

تعداد کم ایستگاه‌های رسوب سنجی و محدودیت تعداد سال‌های دارای آمار و همچنین تعداد کم نمونه برداری‌ها در وقایع سیلابی بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور، تجزیه و تحلیل بار رسوب رودخانه‌ها را با مشکل مواجه کرده است. از این رو استفاده از ابزارهای تحلیل منطقه‌ای جهت دستیابی به مدل‌های مناسب برآورد بار رسوبی ضروری به نظر می‌رسد. با هدف دستیابی به چنین مدل‌هایی، این مطالعه در حوضه اصفهان و سیرجان واقع...

full text

برآورد میزان رسوب حوضه رود ارس با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: زیرحوضه دره رود)

    یکی از روش­های نوین در زمینه­ پیش­بینی­ فرآیندهای هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی  شبکه­های عصبی مصنوعی از مؤلفه­های هوش مصنوعی است که در جهت پیاده­سازی ویژگی­های شگفت انگیز مغز انسان در یک سیستم مصنوعی می­کوشند و ابزاری قدرتمند در زمینه­ی مدل­سازی و پیش­بینی پارامترهای ژئومورفولوژی­­اند که در این پژوهش جهت برآورد میزان رسوب حوضه­ رود ارس استفاده شده است. بدین منظور از آمار دبی، رسوب...

full text

تحلیل خشکسالی و ترسالی اقلیمی در حوضه آبریز دره رود اردبیل با استفاده از آماره خودهمبستگی فضایی

خشکسـالی به‌دلیل گسـتردگی و تبعـات کوتـاه­مـدت و بلندمدت همه جانبه­ی آن، از مهم‌ترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود. در تحقیق حاضر جهت تشخیص و تحلیل خشکسالی و ترسالی در حوضه آبریز دره رود واقع در شمال غرب ایران، از داده‌های بارندگی سالانه 38 ایستگاه باران‌سنجی و سینوپتیک در یک دوره زمانی 25 ساله (91-1990 تا 15-2014) استفاده شد. ابتدا با استفاده  از شاخص SPI با توزیع مناسب گاما و شاخص خشکسالی Deciles...

full text

مدل سازی بارش – رواناب روزانه رودخانه دره رود واقع در استان اردبیل

مدل‌سازی بارش- رواناب یکی از پراهمیت‌ترین موضوعات در مدیریت منابع آب‌های سطحی برای اتخاذ تدابیر مناسب در مواقع سیلاب و بروز خشک‌سالی‌ها است. در این تحقیق از مدل‌های شبکه­های عصبی مصنوعی، برنامه­ریزی بیان ژن، موجک- عصبی و حداقل مربعات ماشین بردار پشتیبان به­منظور تخمین جریان روزانه رودخانه دره­رود استفاده شد. داده‌های دبی و بارش روزانه ایستگاه مشیران واقع بر رودخانه مذکور و در بالادست سد عمارت ب...

full text

تحلیل منطقه ای برآورد رسوب معلق درحوضه اصفهان و سیرجان

تعداد کم ایستگاه های رسوب سنجی و محدودیت تعداد سال های دارای آمار و همچنین تعداد کم نمونه برداری ها در وقایع سیلابی بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک کشور، تجزیه و تحلیل بار رسوب رودخانه ها را با مشکل مواجه کرده است. از این رو استفاده از ابزارهای تحلیل منطقه ای جهت دستیابی به مدل های مناسب برآورد بار رسوبی ضروری به نظر می رسد. با هدف دستیابی به چنین مدل هایی، این مطالعه در حوضه اصفهان و سیرجان واقع...

full text

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023